نظام نوین بین الملل، نظام جهانی شدن اقتصاد است؛ این مقطع، دوره رقابتها تنش های اقتصادی است. بازرگانی بین المللی با شتاب بیشتری رشد میکند. جهانی شدن اقتصاد، زمینه را برای گسترش سرمایه گذاری بین المللی آماده می نماید؛ امروزه سرمایه گذاریهای خارجی نه تنها مغایر با حاکمیت ملی تشخیص داده نمی شود، بلکه علت ضرورت اساسی این سرمایه گذاریها برای رشد و توسعه اقتصادی، با استقبال شایانی روبرو می شوند. این امر خود منجر به توسعه اقتصاد بازار در سطح ملی، چه در سطح منطقه ای و چه در سطح جهانی می شود. پایان جنگ سرد به معنای آزاد شدن اقتصاد و پایان تبعیت آن از اهداف ایدئولوژیک و سیاسی است.

به عبارت دیگر، اقتصاد خود هدف گردیده و بسیاری از امکانات سیاسی ممکن در جهت آن به کار گرفته می شود. از طرف دیگر موسسات مالی و پولی بین المللی نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول همچنین شرکتهای چندملیتی و سازمانهای غیردولتی نقش بیشتری را در روابط بین الملل بر عهده میگیرند. امروزه بانک جهانی و صندوق بین المللی پول نقش بسیار مهمی را در اقتصاد جهانی و همچنین در استراتژی های توسعه ملی ایفا می کنند. برنامه های پیشنهادی این موسسات مالی بین المللی برای توسعه کشورهای جنوب بدون مانع اساسی پذیرفته میشوند، چرا که شرط اساسی اعطای وام به وسیله این موسسات انجام گرفتن برنامه های درخواستی آنهاست که در راس آنها خصوصی سازی و آزادسازی اقتصادی قرار دارد. در مقطع اخیر با آغاز بحران در اقتصاد کشورهای جنوب شرقی آسیا صندوق بین المللی پول با پرداخت بیشترین میزان وام در تاریخ کاری خود وارد عمل شد.

در سایر نقاط جهان نیز حرکتهای زیادی برای ایجاد و تاسیس اتحادیه های جدید به چشم می خورد. در کشورهای جنوب ،نیز علیرغم ضعفهای اساسی در این زمینه و فقدان شرایط اولیه همگرایی اقتصادی در میان این کشورها تلاشهای فراوانی برای تاسیس چنین اتحادیه هایی به چشم می خورد. همکاری اقتصادی اکو، گروه دی D، اتحادیه آفریقای باختری از جمله این اتحادیه های اقتصادی منطقه ای هستند. منطقه گرایی اقتصادی و تشکیل اتحادیه های اقتصادی به جای اتحادیه های نظامی از وجوه دیگر پایان جنگ سرد است. این امر نیز بیانگر اهمیت قدرت اقتصادی و تاثیر جدی و تعیین کننده اقتصاد بر امنیت ملی کشورهای مختلف است. تحول در نقش سازمان ملل در تامین صلح و امنیت بین المللی از دیگر ویژگیهای نظام کنونی بین المللی است که در آخرین مرحله در جریان بحران عراق بار دیگر خود را نشان داد، یکی از پیامد آمریکا در صحنه نظام بین الملل است که خواهان تحمیل سلطه خود بر نظام بین الملل و نظم تک قطبی می باشد. ولی همانطور که پیشتر هم تاکید شد اگر آمریکا توانایی سیاسی و نظامی لازم برای رهبری نظام بین الملل را دارا باشد، فاقد برتری اقتصادی در صحنه بین المللی است.

استفاده از تحریم های اقتصادی و مجازات تجاری از ویژگیهای دیگر نظام بین الملل کنونی به شمار می رود. آمریکا بیش از تمامی کشورهای دیگر از تحریم های اقتصادی در روابط بین الملل استفاده می کند. بازیگرانی که آمادگی پذیرش شرایط سیاسی ایدئولوژیک اقتصادی آمریکا را ندارند باید تنبیه شوند. در این صورت تحریم های تکنولوژیک یک جانبه یا چند جانبه از طریق گروه هفت، تحریم های تجاری افزایش تعرفه های گمرکی بر صادرات کشور مورد نظر و سرانجام تحریم های مالی به وسیله بانک جهانی و صندوق بین المللی پول به کار گرفته می شود. این تحریم ها نه تنها مانع رشد و توسعه اقتصادی می گردد، بلکه از راه افزایش و تشدید مسائل و مشکلات اقتصادی و به دنبال آن مسائل اجتماعی- سیاسی میتواند زمینه را برای تحولات سیاسی در درون کشورهای مورد نظر آماده کند.